ผู้ป่วยไม่ร่วมมือในการรักษา...ทำอย่างไร

ผู้ป่วยไม่ร่วมมือในการรักษาเป็นปัญหาที่พบบ่อยในผู้ป่วยจิตเวช เนื่องจากโรคทางจิตเวชเป็นโรคที่หายช้าต้องรับประทานยาเป็นหลายๆ เดือนหรือเป็นปี  และปัญหาของผู้ป่วยจิตเวชคือการไม่ยอมรับว่าตนเองป่วย ซึ่งมีผลให้ญาติที่ดูแลต้องเข้ามามีส่วนร่วมในการรักษาเป็นอย่างมาก
ลักษณะของการไม่ร่วมมือ มีได้หลายรูปแบบ เช่น

• ไม่มาพบจิตแพทย์ด้วยตนเอง เนื่องจาก ไม่คิดว่าตนป่วย  หรือ ไม่อยากให้ใครรู้ว่ามารักษากับจิตแพทย์
• ไม่มาตรงตามนัด แม้จะไม่ติดธุระสำคัญ
• ไม่ทานยาเลยหรือเลือกทานยาไม่ครบตามขนาดที่แพทย์สั่ง
• ปิดบังข้อมูลของตนเองหรือให้ข้อมูลไม่ตรงตามจริง
• พบแพทย์หลายคนในโรคเดียวกัน  หรือรักษาหลายศาสตร์ในการรักษาโรคเดียวกัน

ซึ่งเมื่อเกิดปัญหาแบบนี้ขึ้น ผู้ที่เข้ามาดูแลผู้ป่วยคือ ญาติ มีหลายครั้งที่ญาติเข้ามาพบแพทย์โดยที่ผู้ป่วยไม่รู้ตัวมาก่อน  มาเล่าอาการให้จิตแพทย์ฟัง รวมถึงปรับทุกข์ของญาติเองว่าไม่สามารถบังคับผู้ป่วยมาหาจิตแพทย์ได้
หมออยากให้กำลังใจญาติทุกท่านที่เจอปัญหานี้นะคะ ว่าคุณคือผู้กล้าหาญ และ ทำหน้าที่ที่ยิ่งใหญ่ คือการเป็นจิตแพทย์ใกล้ตัวให้กับผู้ป่วย  ขอเพียงแค่คุณมั่นใจว่าทุกปัญหามีทางออก และพร้อมจะดูแลผู้ที่คุณรัก คุณก็สามารถมาพบจิตแพทย์ได้เลยค่ะโดยที่ผู้ป่วยยังไม่ต้องมา
สิ่งที่ญาติควรรู้ก่อนมาพบจิตแพทย์แทนผู้ป่วยคือ ข้อมูลของผู้ป่วยเท่าที่จะหามาได้ค่ะ ดังนี้

• อาการสำคัญที่พบ ที่ทำให้สงสัยว่าป่วย เช่น ซึมเศร้า แยกตัว หวาดระแวง มีเสียงหูแว่ว เป็นต้น เก็บข้อมูลมาเยอะๆเลยค่ะ
• ระยะเวลาที่เริ่มป่วยจนถึงปัจจุบัน จะทำให้แพทย์เรียบเรียงข้อมูลและทำนายโรคได้ง่ายขึ้น
• ประวัติอื่นที่อาจเกี่ยวข้อง เช่น โรคประจำตัว ยาที่ทานอยู่ สารเสพติดที่ใช้ กรรมพันธุ์โรคทางจิตเวช
• ประวัติเดิมที่เกี่ยวข้องกับทางจิตเวช เช่น เคยรักษากับจิตแพทย์มาก่อนหรือไม่ เคยทานยาหรือฉีดยาจิตเวชอะไรมาบ้าง ชื่อยาหรือรูปร่างหน้าตายาที่ทานเป็นอย่างไร เคยนอนโรงพยาบาลหรือไม่ เป็นต้น
• กิจวัตรประจำวันของผู้ป่วย เช่น  ตื่นนอน ทานข้าว เข้านอนกี่โมง  ทำงานเป็นกะหรือไม่  มีกิจกรรมอดิเรกอะไร เพื่อเป็นข้อมูลในการส่งเสริมการดูแลสภาพจิตใจร่วมกับยา หรือ วางแผนการใช้ยาที่ตรงกับกิจวัตรประจำวันของผู้ป่วย

โดย
พญ. ธรรมิกา เทพพาที